Health4senior

เข้าใจโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ เข้าใจโรคโควิด 19

โรคติดเชื้ออุบัติใหม่ โรคใกล้ตัวในยุคโลกไร้พรมแดน

ในรอบไม่กี่สิบปีที่ผ่านมา ทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทยมีการระบาดของโรคติดเชื้อใหม่ ๆ อยู่เสมอ ทั้งเชื้อที่ระบาดจากสัตว์สู่คน และจากคนสู่คน เช่น ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ 2009 โรคไข้ซิก้า โรคซาร์ส โรคเมอร์ส โรคอีโบล่า และล่าสุดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19 ที่ได้มีการระบาดและมีการแพร่กระจายไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว จนถึงเดือน มี.ค. 2564 มีผู้ติดเชื้อไปแล้วกว่า 117.4 ล้านคน และเสียชีวิตกว่า 2.6 ล้านคน และยังมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

โรคระบาดเหล่านี้รวมเรียกว่า โรคติดเชื้ออุบัติใหม่ (Emerging infectious diseases, EID) ตามคำนิยามขององค์การอนามัยโลก หรือ World Health Organization (WHO) โรคติดเชื้ออุบัติใหม่หมายถึง โรคติดต่อจากเชื้อชนิดใหม่ ๆ ที่มีรายงานผู้ป่วยเพิ่มขึ้นในระยะเวลา 20 ปีที่ผ่านมา หรือโรคติดเชื้อที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในอนาคตอันใกล้ ซึ่งรวมไปถึงโรคที่เกิดขึ้นใหม่ในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง หรือโรคที่เพิ่งจะมีการแพร่ระบาดเข้าไปสู่อีกพื้นที่หนึ่ง และยังรวมถึงโรคติดเชื้อที่เคยควบคุมได้ด้วยยาปฏิชีวนะแต่ปัจจุบันเชื้อเกิดการดื้อยาแล้ว โดยสามารถแบ่งออกได้เป็น 5 กลุ่ม คือ

  • โรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อใหม่ (New infectious diseases) เป็นโรคที่ไม่เคยมีมาก่อน เกิดจากเชื้อโรคตัวใหม่ เช่น โรคซาร์ส ไข้หวัดนก ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ 2009
  • โรคติดต่อที่พบในพื้นที่ใหม่ (New geographical areas) เป็นโรคที่มาจากประเทศหนึ่งระบาดไปยังอีกประเทศหนึ่ง หรือข้ามทวีป เช่น โรคเวสต์ไนล์ไวรัส
  • โรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ (Re-emerging infectious diseases) เป็นโรคติดต่อที่เคยระบาดในอดีต และสงบไปนานแล้ว แต่กลับมาระบาดอีก เช่น โรคไข้ชิคุนกุนยา
  • เชื้อโรคดื้อยา (Antimicrobial resistant organism) เช่น วัณโรคดื้อยา โรคมาลาเรีย
  • อาวุธชีวภาพ (Deliberate use of bio-weapons) เป็นการใช้เชื้อโรคหลายชนิดผลิตเป็นอาวุธ เช่น โรคแอนแทรกซ์ โรคไข้ทรพิษ

นอกจากนี้ สถาบันโรคภูมิแพ้และโรคติดเชื้อแห่งชาติ สหรัฐอเมริกา (National Institute of Allergy and Infectious Disease, NIAID) ได้แบ่งโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ เป็น 3 กลุ่ม คือ  1) โรคที่ค้นพบใหม่ใน 20 ปีที่ผ่านมา  2) โรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ และ  3) โรคที่นำไปใช้เป็นอาวุธชีวภาพได้

 

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ มีดังต่อไปนี้

  • สภาพภูมิอากาศของโลกมีการเปลี่ยนแปลงสูง (Climate change) โดยเฉพาะสภาวะโลกร้อนทำให้ระบบนิเวศน์มีการเปลี่ยนแปลง สิ่งมีชีวิตบางชนิดเพิ่มหรือลดจำนวน เกิดเชื้อใหม่ ๆ หรือเชื้อกลายพันธ์ในบางพื้นที่เพิ่มมากขึ้น
  • เชื้อโรคเดิม ๆ มีการกลายพันธุเพิ่มมากขึ้น เพื่อดำรงชีวิตภายใต้ความเปลี่ยนแปลง (Microbial adaptation and change)
  • การอยู่ในยุคโลกาภิวัฒน์ (Globalization) ซึ่งเป็นยุคที่มีการพัฒนาเทคโนโลยีในทุก ๆ ด้าน มีการติดต่อสื่อสาร ทำมาค้าขาย เดินทางระหว่างประเทศ ระหว่างทวีปเพิ่มมากขึ้น ทำให้เชื้อโรคระบาดในพื้นหนึ่งสามารถระบาดไปยังหลาย ๆ พื้นที่ของโลกได้อย่างรวดเร็ว
  • การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ (Aging Society) และการมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพทำให้มีผู้ป่วยโรคไม่ติดเชื้อเรื้อรังจำนวนมาก (NCDs) ทำให้โรคระบาดในแต่ละครั้งมีผู้ที่มีอาการรุนแรงและเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้น
  • ปัจจัยอื่น ๆ เช่น ความยากจน การแข่งขันอาวุธชีวภาพ เป็นต้น

 

สิ่งที่ประชาชนต้องเตรียมตัว รองรับโรคติดเชื้ออุบัติใหม่

นอกจากภาครัฐจำเป็นต้องเตรียมมาตรการรับมือการระบาดของโรคใหม่ ๆ ทั้งการตรวจจับการระบาด การสอบสวน การควบคุม การป้องกันโรค ในส่วนของประชาชนเอง ต้องใส่ใจในสุขภาพมากขึ้น ต้องตระหนักถึงโรคติดต่อใหม่ ๆ ที่อาจเกิดขึ้น เข้าใจถึงช่องทางในการติดต่อหรือสัมผัสเชื้อ เรียนรู้ทั้งวิธีป้องกัน วิธีควบคุม ปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ และเรียนรู้การปรับพฤติกรรมให้เหมาะสมเพื่อใช้ชีวิตในช่วงที่มีการระบาด

 

เชื้อโคโรน่าไวรัสและโรคโควิด 19 (COVID-19)

เชื้อโคโรน่าไวรัสและโรคโควิด 19 เป็นอีกตัวอย่างของโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสังคม เศรษฐกิจ การเมือง การใช้ชีวิต ในหลาย ๆ ประเทศทั่วโลก ทำให้ต้องมีการปรับตัวและมีวิถีชีวิตใหม่ (New normal) เพื่อป้องกันและควบคุมโรคโควิด 19 ทั้งนี้การป้องกันและควบคุมจะทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ประชาชนต้องมีข้อมูล มีความรู้ความเข้าใจ เพื่อการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องในช่วงที่โรคมีการระบาด

.
บทความแนะนำอ่านเพิ่มเติม : “ไวรัส” อันตรายต่อมนุษย์ อย่างไร  |  โควิด 2019 เรื่องต้องรู้ หากจะรับมือให้ได้  |  ฝ่าวิกฤตโรคโควิด 19 (COVID-19) อะไรที่ต้องทำ  |  ป้องกันเชื้อไวรัสโควิด 19 ต้องทำอย่างไรบ้าง  |  การฉีดวัคซีน COVID-19 เพื่อลดความรุนแรง  |

 

 

เรียบเรียงโดย : กองบรรณาธิการ
ภาพประกอบ : www.freepik.com

 

บทความที่เกี่ยวข้อง

แสดงความคิดเห็น

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
Manage Consent Preferences
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    Always Active

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์

    คุกกี้ประเภทนี้จะทำการเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของคุณ เพื่อเป็นประโยชน์ในการวัดผล ปรับปรุง และพัฒนาประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ ถ้าหากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้นี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ได้

  • คุกกี้เพื่อปรับเนื้อหาให้เข้ากับกลุ่มเป้าหมาย

    คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลต่าง ๆ รวมทั้งข้อมูลส่วนบุคคลเกี่ยวกับตัวคุณ เพื่อเราสามารถนำมาวิเคราะห์ และนำเสนอเนื้อหา ให้ตรงกับความเหมาะสมกับความสนใจของคุณ ถ้าหากคุณไม่ยินยอมเราจะไม่สามารถนำเสนอเนื้อหาและโฆษณาได้ไม่ตรงกับความสนใจของคุณ

บันทึก