สบู่ดำ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Jatropha Curcas Linn. จัดอยู่ในวงศ์ Euphorbiaceae เป็นพืชน้ำมันชนิดหนึ่ง ที่ได้รับความนิยมเพื่อใช้เป็นน้ำมันทดแทน และอยู่ในขั้นตอนการปรับปรุงเพื่อให้มีประสิทธิภาพสูงสุด สบู่ดำสามารถนำมาใช้ปลูกเป็นแนวรั้ว เพื่อป้องกันสัตว์เลี้ยงเข้าทำลายผลผลิต เนื่องจากมีสารพิษ Hydrocyanic ซึ่งมีกลิ่นเหม็นเขียว
ตามตำราแพทย์แผนโบราณสบู่ดำมีสรรพคุณ ดังนี้
- ยางจากก้านใบ ใช้ป้ายรักษาโรคปากนกกระจอก ห้ามเลือด แก้ปวดฟัน แก้ลิ้นเป็นฝ้าขาว
- ลำต้น แก้ซางตานขโมย แช่น้ำอาบแก้โรคพุพอง
.
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
- ใบ มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อและฆ่าพยาธิโดยยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียกลุ่ม Taphylococcus, Bacilius และ Mcrococous
ยาง (sap) มีความเข้มข้น 50% และ 100% สามารถฆ่าไข่พยาธิไส้เดือน และพยาธิปากขอ และยับยั้งการเจริญของลูกน้ำยุง และยางจะมีความเป็นพิษสูงมากต่อหนูถีบจักร เมื่อเข้าทางปาก หรือฉีดเข้าช่องท้อง - กิ่งก้าน พบว่า มีฤทธิ์ยับยั้ง Cytopathic effect ของเชื้อ HIV โดยมีพิษต่ำ (จากการศึกษาในห้องปฏิบัติการ)
- ผล ทดสอบกับปลาคาร์ฟ พบว่า พิษของ phorbol ester ทำให้ปลาเจริญเติบโตช้าลง มีมูกในอุจจาระและไม่กินอาหาร แต่ถ้าหยุดให้ phorbol ester ปลาจะกลับมาเจริญเป็นปกติ ได้ทดสอบกับตัวอ่อน ในครรภ์ของหนู พบว่า ผลสบู่ดำทำให้หนูแท้งได้
- เมล็ด สารพิษในเมล็ด คือ curcin มีฤทธิ์ต่อสัตว์หลายชนิด และมนุษย์
- ราก ฤทธิ์ต้านอักเสบ ผงรากเมื่อทาบนใบหูของหนูถีบจักรจะช่วยต้านอักเสบ จากการถูกสาร TPA ได้ และสารสกัดด้วยเมธานอลของผงราก เมื่อให้ทางปากจะต้านอักเสบของอุ้งเท้าหนูที่ได้รับสาร carrageenan
- ยางสบู่ดำ ทำให้เลือดแข็งตัวเร็วขึ้น (พบในคน) แต่ถ้าเจือจางมาก ๆ จะทำให้เลือดไม่แข็งตัว
- ไม่ระบุส่วน ฤทธิ์ต้านการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง จากการศึกษาในห้องปฏิบัติการ พบว่า สบู่ดำมีฤทธิ์ในการลดการแพร่กระจาย เคลื่อนที่ และการหลั่งสาร เอนไซม์ matrix metallo ของเซลล์
ภาพประกอบจาก: www.pixabay.com
