ไม่มีใครอยากอยู่ตามลำพัง…ส่วนใหญ่ถ้าเลือกได้ ก็ไม่อยากจากบ้านเกิดที่คุ้นชินไปยังสถานที่อื่น…เมื่อคนเราเริ่มแก่ตัวลง เข้าใกล้ช่วงที่ต้องเกษียณเข้าไปทุกที เชื่อว่าหลายคนมักมีความวิตกกังวลลักษณะนี้ เช่นเดียวกับบ้านที่มีพ่อแม่ซึ่งกำลังเข้าสู่วัยเกษียณซึ่งต้องเริ่มมองหาแนวทางในการอยู่ร่วมกันต่อไป ซึ่งคนที่ต้องรับมือกับภาวะที่เปลี่ยนแปลงไม่ใช่แค่ตัวผู้สูงวัยเท่านั้น แต่ยังเป็นลูก ๆ ที่ควรต้องหันมาใส่ใจอย่างจริงจังว่าตลอดช่วงเวลาในชีวิตที่ผ่านมา เราได้รับการดูแลจากพ่อแม่มาก็มาก แต่เมื่อถึงจุดนี้ เราได้ทำอะไรให้บ้านกลายเป็นสถานที่ซึ่งเหมาะสมกับช่วงชีวิตในบั้นปลายของพวกท่านแล้วหรือยัง
ทำความเข้าใจกับช่วงวัยสูงอายุ
มีคำกล่าวว่า…การเลี้ยงดูผู้สูงอายุก็เหมือนกับการเลี้ยงเด็กอีกครั้งแต่ตัวโตกว่า คำกล่าวนี้มีส่วนที่ใกล้เคียงความจริงอยู่บ้าง เพราะในเรื่องทางกายภาพหลายอย่างของผู้สูงอายุนั้น เหมือนย้อนเวลากลับไปเป็นเด็กอีกครั้ง ไม่ว่าจะเป็น ความสามารถในการควบคุมการขับถ่ายของตนเอง ผู้สูงอายุบางรายอาจมีปัญหาเรื่องหูรูดเสื่อมตั้งแต่ย่างเข้าวัยทอง ความอยากอาหารลดลง แต่ในทางกลับกันคือ แม้พฤติกรรมเหล่านี้อาจดูคล้ายเด็ก แต่แท้จริงแล้วสมรรถภาพทางร่ายกายของพวกท่านมีแต่จะเสื่อมถอย ต่างจากเด็กที่ยิ่งเลี้ยงยิ่งมีพัฒนาการดีมากขึ้นทุกวัน ดังนั้นผู้ที่ดูแลผู้สูงอายุต้องมีความเข้าใจในจุดนี้เป็นอย่างยิ่ง นอกจากการดูแลร่างกายแล้ว ต้องรับมือกับสภาพจิตใจของผู้สูงอายุซึ่งแตกต่างกันไปอีกด้วย
เตรียมบ้านให้พร้อมเมื่อต้องอยู่ร่วมกับผู้สูงอายุ
1. ห้องพักสำรอง
หากเมื่อก่อนพ่อแม่เคยอยู่ในห้องนอนชั้นบนของบ้านเช่นเดียวกับคนอื่น ๆ ในครอบครัว ตอนนี้ก็ถึงเวลาแล้วที่คุณต้องจัดหาพื้นที่ใหม่ให้พวกท่านทั้งสอง กล่าวได้ว่าห้องพักที่ดีที่สุดสำหรับผู้สูงอายุคือห้องที่อยู่บริเวณชั้นล่างของบ้าน ซึ่งถ้าคุณมีห้องสำรองอยู่แล้ว การปรับปรุงพื้นที่ก็ไม่ใช่ปัญหา แต่หากไม่มีก็คงเลี่ยงการต่อเติมบ้านไปไม่ได้ ทำเลของห้องควรอยู่ในมุมที่ปลอดโปร่ง ไม่ควรหลบอยู่ห่างจากพื้นที่ของคนอื่น ๆ ในบ้านมากเกินไป เนื่องจากเวลามีเหตุฉุกเฉินคุณจะสามารถเข้าถึงตัวพวกท่านได้อย่างทันท่วงที
2. สิ่งอำนวยความสะดวก
ปัจจุบันนี้มีเฟอร์นิเจอร์สำหรับผู้สูงอายุมากมาย ไม่ว่าจะเป็นส่วนต่อเติมเพื่ออำนวยความสะดวกในห้องน้ำ เช่น ราวจับยึด, ชักโครกสำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ, อ่างล้างหน้า ฯลฯ รวมไปจนถึงอุปกรณ์ใช้สอยสำหรับพื้นที่ห้องอื่น ๆ ของบ้าน ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องที่คนในครอบครัวให้ความสำคัญ การใส่ใจในรายละเอียดจะช่วยทำให้ชีวิตของผู้สูงอายุง่ายขึ้น อีกทั้งพวกท่านยังสามารถพึ่งพาตัวเองได้ ไม่ต้องร้องขอความช่วยเหลือจากคนอื่นมากจนเกินไป ถือเป็นเรื่องที่สะดวก และสร้างความภูมิใจ สร้างความสุขเล็ก ๆ ในการใช้ชีวิตประจำวัน
3. ฝึกซ้อมเหตุฉุกเฉิน
หลังจากเตรียมพื้นที่บ้าน การฝึกซ้อมรับมือกับเหตุฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาก็เป็นเรื่องที่สมควรทำ ควรคุยตกลงกันในบ้านก่อนว่าหากเกิดเหตุฉุกเฉินขึ้นมาใครจะเป็นหัวหน้าทีม การศึกษาคอร์สปฐมพยาบาลเบื้องต้นร่วมกันในครอบครัวก็เป็นสิ่งสำคัญมาก และยังมีประโยชน์ ใช้ได้ไม่ว่าจะเหตุกับผู้สูงอายุ หรือคนอื่น ๆ ที่เหลือก็ตาม เมื่อมีการพูดคุยทำความเข้าใจแล้ว เมื่อวันนั้นมาถึงจะได้ไม่เงอะงะมัวหาเบอร์โทรของโรงพยาบาล หรือนั่งลนว่าจะอุ้มผู้สูงอายุออกไปจากห้องอย่างไรให้ถูกวิธี เป็นต้น
4. คัดกรองสิ่งอันตราย
บางครั้งพ่อแม่ของคุณก็ไม่ต้องการให้เกิดความผิดพลาด แต่สภาพร่างกายที่เสื่อมถอยก็เป็นเรื่องช่วยไม่ได้ ที่ทำให้บางครั้งพวกท่านพลาดในเรื่องไม่น่าพลาด อย่างเช่น ชื่นชอบการทำอาหาร มีความชำนาญ แต่กลับมาถูกมีดบาดเอาง่าย ๆ หรือเคยอาบน้ำอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน แต่วันนี้กลับหยิบโฟมล้างหน้ามาแปรงฟันเสียอย่างนั้น…วิธีป้องกันเหตุการณ์เหล่านี้ไม่ยาก นั่นคือ คนเป็นลูกควรสังเกตว่าพ่อแม่มักชอบขลุกอยู่กับเรื่องอะไรมากที่สุด อย่างทำอาหาร ก็ลดความเสี่ยงอุบัติเหตุโดยการเปลี่ยนชุดเตาแก๊ส มาเป็นเตาไฟฟ้าแทน ปรับมีดมาเป็นแบบหั่นของเท่านั้น ไม่บาดคน ซึ่งปัจจุบันนี้ก็มีขาย เป็นต้น ซึ่งนอกจากจะเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้สูงอายุแล้วยังเป็นประโยชน์ต่อตัวคุณเองด้วย เพราะเรื่องอุบัติเหตุเป็นอะไรที่สามารถเกิดได้กับทุกคน
5. สัตว์เลี้ยง
เรื่องของสัตว์เลี้ยงแยกได้เป็น 2 กรณี ดังนี้
- ไม่ชอบสัตว์เลี้ยง – หากที่บ้านของคุณมีสัตว์เลี้ยงอยู่แล้ว แต่ผู้สูงอายุไม่ชอบ วิธีดูแลที่เหมาะสมคือการจัดเตรียมน้ำและอาหารให้สัตว์เลี้ยงอย่างเพียงพอระหว่างวัน จัดพื้นที่ให้สัตว์เลี้ยงเป็นสัดส่วน รวมถึงของเล่นต่าง ๆ ไม่ควรมอบหมายให้ผู้สูงอายุดูแลสัตว์เลี้ยงแม้ว่าท่านจะว่างตลอดวันก็ตาม
- ชอบสัตว์เลี้ยง – สำหรับสัตว์เลี้ยงที่ได้รับการฝึกมาอย่างดี สามารถเป็นเพื่อนคลายเหงาและช่วยเยียวยาจิตใจผู้สูงอายุได้ ช่วยส่งเสริมสภาพอารมณ์และจิตใจของผู้สูงอายุให้ดีขึ้น หากบ้านของคุณไม่เคยมีสัตว์เลี้ยงมาก่อน ก็ลองพูดคุยถึงความชอบในส่วนนี้ตรง ๆ เนื่องจากผู้สูงอายุวัยเกษียณที่มีเวลาว่างตลอดทั้งวันจะได้มีเพื่อนสัตว์เลี้ยงแก้เหงานั่นเอง
6. พื้นที่จัดกิจกรรม
เมื่อเกษียณ นั่นหมายถึงพ่อแม่ของคุณไม่ต้องเข้างานประจำทุกวันอีกต่อไป เว้นแต่ใครจะตัดสินใจทำกิจการส่วนตัวต่อ นั่นก็ต้องว่ากันอีกที ควรมีการพูดคุยถึงงานอดิเiกในส่วนนี้ว่าเมื่ออยู่ว่าง ๆ ท่านชอบทำอะไร แล้วจัดเตรียมพื้นที่ส่วนตัวให้ท่านอย่างเหมาะสม ผู้สูงอายุบางท่านอาจชอบงานช่าง การลงทุนทำโรงเรือนเล็ก ๆ ก็ดูดี หรือรายที่ชอบการทำสวน อาจต่อเติมเรือนเพาะชำสักหลังให้เป็นสัดส่วนกันไป
7. เทคโนโลยีจำเป็น
ผู้สูงอายุในยุคนี้ค่อนข้างมีความคุ้นเคยกับเทคโนโลยีมาบ้างแล้ว ไม่ถึงกับใช้ไม่เป็นอย่างรุ่นก่อน ๆ ดังนั้นการเลือกซื้อสมาร์ทโฟนซักเครื่องให้ท่านไว้ ก็ช่วยคลายเหงาไม่น้อย ให้ท่านได้มีช่องทางการติดต่อกับลูdหลาน และเครือญาติ รวมถึงเพื่อนเก่าในระหว่างวัน นอกจากนั้นเทคโนโลยีสำหรับซัพพอร์ตคนสูงวัย เช่นโทรศัพท์ฉุกเฉิน, กล้องที่คุณสมารถดูความเป็นไประหว่างวัน, จีพีเอสติดตามตัว ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ควรจัดให้พ่อแม่เท่าที่จำเป็น
เรียบเรียงโดย : กองบรรณาธิการ
แหล่งที่มา : www.healthyaging.net, www.seniornet.org
ภาพประกอบจาก : www.freepik.com
